آهن،یک از فلزات اساسی و مهم در طول تاریخ بشر بوده که درباره کشف آن چند داستان متفاوت وجود دارد.در هر کدام از این داستان ها کشف آهن در دوران متفاوتی اتفاق افتاده است،فارغ از این که فلز آهن دقیقا در جه دوره تاریخی به دست بشر کشف شد،استفاده از آن خیلی سریع گسترش پیدا کرد و تاثیر درخشانی در پیشرفت تمدن داشت.در ادامه با ما همراه باشید.

کاشف آهن کیست؟

کاشف آهن نامشخص است و اغلب آن را عنصری باستانی میدانند.اولین قطعه آهنی که بشر از آن استفاده نمود از شهاب سنگ ها به زمین آمده بود.ذوب آهن در کوره ها در هزاره دوم پیش از میلاد شروع شد.در حدود 1400 سال پیش از میلاد،از ساخته های آهنی در قلمرو هیتی ها در ارمنستان کونی استفاده میشدکه این موضوع به عنوان نخستین شواهد مصرف این عنصر در نظر گرفته میشود.

آهن چگونه کشف شد؟

اینکه آهن چگونه کشف شد را کسی به درستی نمیداند،اما آن چیز که مشخص است استفاده از این ماده از دوران باستان رواج داشته است.

امروزه آهن صرفا یک فلز با قابلیت های شکنندگی، و زنگ زدگی محصوب میشود در حالی که اگر سری به تاریخچه آهن در اعصار اولیه بزنید،آهن ماده ای بسیار با ارزش و حتی مهم تر از طلا بوده است.

پژوهش های باستان شناسی نشان میدهد مصریان باستان از آهن به عنوان یک جسم مقدس و دارای قدرت سری در مراسم های مذهبی شان استفاده میکردند و آن را  هدیه ای از طرف خدا میدانستند.

تاریخچه آهن قبل از تاریخ

در دوره پیش از تاریخ هنوز انسان ها با استخراج آهن از دل زمین آشنا نشده بودند،بنابر این تنها منبع موجود آهن،شهاب سنگ هایی بودند که به زمین برخورد میکردند.از آنجایی هم که پدیده برخورد شهاب سنگبه زمین خیلی کم اتفاق می افتاد،آهن کمیاب بود.

پنج هزار سال پیش از میلاد،مردم بین النهرین با کشف روش استخراج سنگ آهن از زمین و جدا کردن عناصر از آن موفق به ساخت آهن و ایجاد تغییرات بزرگی در تاریخ بشر شدند.

به نوشته مورخان تا دو هزار سال پیش از میلاد،آهن به صورت گسترده در آفریقا و چین امروزی استفاده میشد و از هزار سال قبل از میلاد هم آهن چکش خوار پا به عرصه گذاشت و عصر آهن شروع شد.

آغاز عصر آهن

زمان دقیق شروع عصر اهن مشخص نیست اما این دوره حدودا در حوالی 1200 تا 1300 سال قبل از میلاد آغاز شد.در این سالها تولید آهن گسترش بیشتری پیدا کرد و بهای آن ارزان شد.به این ترتیب به جای برنز از آهن در ساخت بسیاری از ابزار های مورد نیاز در زندگی روزمره و حتی سلاح استفاده شد.

یک از مهم ترین گام ها در تاریخ آهن،کشف روش تولید آهن چکش خوار بود که از اضافه شدن کربن به آهن گداخته ساخته میشد.این نوع آهن کاملا تصادفی و هنگام تماس ذغال چوب با آتش مذاب کشف شد.با وجود این که ساخت آهن چکش خوار سخت تر از آهن خلاش بود،اما بخاطر اینکه در آب و هوای نامناسب کاربرد داشت،روز به روز میزان مصرفش افزایش یافت و به تدریج با ترکیب مواد مختلفی با اهن،فلزات جدیدی ساخته میشدند که دارای استحکام و قابلیت های متنوعی بودند.همه این رویدادها در نهایت منجر به تولید فولاد شد.

کشف آهن چه تاثیری بر تمدن بشری داشت ؟

آهن نقش بسیار مهمی در شکل گیری،رشد و گسترش تمدن پیشرفته امروزی داشته و هیج فلز و یا ماده دیگری را نمیتوان همتای آن دانست.طی سالیان دراز و در میان تمام فلزات و آلیاژهای شناخته شده،آهن سخت ترین فلزی بود که قیمت پایین آن باعث شد به طور گسترده در ساخت ابزار و سلاح های آهنی از آن استفاده شود.

ورود آهن به ایران :

برخی میگویند 1200 سال قبل از میلاد احتمالا اقوام ساکن آسیای صغیر(ترکیه)برای اولین بار آهن را از سنگ آهن خارج کردند،به دلیل همسایگی این منطقه با فلات ایران،استفاده از این فلز به سرعت در کشور ما رواج پیدا کرد.

به اعتقاد رابرت دایسون،باستان شناس معروف،عصر آهن در ایران حدود 3500 سال پیش شروع شدهو تا روی کارآمدن سلسله هخامنشیان ادامه داشته است.

زیاد شدن تولید اهن در فلات ایران باعث پیشرفت در فناوری و رشد اقتصادی-سیاسی و ظهور تمدن های محلی شده است،یکی از مراکز تمدنی مهم در دوره اهن در ایران،تپه حسنلو در نزدیکی ارومیه است.

رابرت دایسون در این تپه بقایای یک تمدن پیشرفته مربوط به عصر آهن را با انواع گوناگونی از ابزار های آهنی کشف کرد

آزمایش ها روی یافته های آهنی مربوط به عصر آهن در ایران،حاکی از این است که این اشیا به این طریق ساخته شده اند:احیای سنگ آهن و تبدیل آن به آهن اسفنجی و سپس ساخت شمش فلزی از آن با استفاده از چکش کاری.